Fragm. "Świętych pamiątek Krakowa" - 1883
"Święte pamiątki Krakowa, ozdobione 102 drzeworytami tyntowemi" - Kraków, G. Gebethner i Spółka, 1883 (pisownia według oryginału).
Kościół Mogilski.
Cystersów do Polski sprowadził Janik czyli Janisław, biskup wrocławski w r.1140 i pierwszy klasztor w Polsce mieli w Brzeźnicy, w dyecezyi krakowskiej, zkąd przenieśli się do Jędrzejowa, pierwotnie wsi imieniem jednego z opatów brzeźnickich ochrzczonej, następnie miasteczka. Z kolei chronologicznie dziewiątem w Polsce opactwem cystersów było mogilskie. Iwo Odrowąż, biskup krakowski, w r. 1222 w dziedzicznej swej wsi Kacice, ufundował klasztor cystersów i uposażył go czterema wsiami. W cztery lata potem, cystersi przenieśli się do Mogiły, wsi milę od Krakowa i tu im wystawił kościół. Kościół cystersów w Mogile jest w stylu romańskim , długi i obszerny, o trzech nawach z prezbyterium średnich rozmiarów. Ściana tego kościoła po za wielkim ołtarzem , od ogrodu przypomina boczną od ulicy brackiej facyatę kościoła franciszkańskiego w Krakowie. Budowy klasztoru dokończył i kościół przyozdobił Kazimierz W. Nakrycie kościoła jest drewniane.
 Cudami wsławiony Wizerunek Ukrzyżowanego Zbawiciela Pana w Mogile.
Passya czyli figura krzyża św. znajdująca się w kościele mogilskim, prawdopodobnie równo z fundacyą tego kościoła przez Iwona biskupa krakowskiego umieszczoną była, pierwiastkowo między kolumnami za chórem w tęczy, a od roku 1586 przez Wawrzyńca Goilickiego biskupa poznańskiego, a opata klasztoru mogilskiego, w kaplicy przez niego wystawionej. Łaski i cuda, których tu ludzie doznali, zaświadczane były licznemi wotami, i zeznaniami zapisanemi w księdze klasztornej od roku 1242 aż po dni dzisiejsze. I tak między innemi w roku 1242 Tatarzy, pustoszący kościół mogilski, obliczem Ukrzyżowanego Zbawiciela Pana przerażeni, w przestrachu wielkim uciekli; w r. 1383 w czasie straszliwej zarazy morowej w Krakowie 56 osób co się schroniły do Mogiły i błagały miłosierdzia Pańskiego, od zarazy uwolnione zostały. Podobnie w 1495 w czasie morowego powietrza ludzie uciekający się do Zbawiciela Pana doznawali tu opieki Bożej. To samo w roku 1601, 1624. W roku 1447 kiedy spłonął kościół cały i klasztor w Mogile Zbigniew Oleśnicki sam zjechał na komisyą do Mogiły, aby się przeświadczyć, o cudownem ocaleniu w płomieniach palącego się kościoła figury Ukrzyżowanego Zbawiciela Pana. Podobnie kiedy w roku 1836 piorun uderzył w kościół mogilski i w kaplicy gdzie jest w ołtarzu pasya Ukrzyżowanego Chrystusa, zrujnował ołtarz, lichtarze i ozdoby wszelkie, figura cudami wsławiona najmniejszej nie poniosła skazy. To też lud krakowski szczególniejszą czcią otacza ten święty wizerunek, schodząc się licznie na dwa główne odpusty: Znalezienia i podwyższenia krzyża św.
|
)