Imieniny: Wiktoryn, Wiktoryna, Helmut, Eustachy, Zenon
<<< PRZEDROKI Z KSIAZEK
[ pokaz spis ]
Stanisław Suder - "Czyżyny - wieś moich wspomnień"
Kraków, Wydawnictwo OPAL PG, 1993 r. Ilustracje pochodzą z powyższej publikacji oraz ze zbiorów własnych autora strony - AŁ

Od dawna nurtowała mnie myśl utrwalenia obrazu dawnej, podkrakowskie wsi o nazwie CZYŻYNY - miejscowości, w której mieszkałem 30 lat do czasu, gdy z powodów ode mnie niezależnych, a jedynie za zrządzeniem losu, dane mi było mieszkać w powstałej po roku 1949 dzielnicy Krakowa, Nowej Hucie. (...)

Będę szczęśliwy, jeśli intencja moja, by zachować i ocalić od zapomnienia dawne Czyżyny, przyjęta zostanie jako wspomnienie przeszłości dla zostających tu jeszcze lub rozproszonych po licznych osiedlach Nowej Huty mieszkańców Czyżyn. Im bowiem prace tę dedykuję. Gwoli rzetelności pragnę nadmienić, że odnośnie najdawniejszych dziejów Czyżyn korzystałem z fragmentów publikacji znawcy dziejów Krakowa Klemensa Bąkowskiego pt. "Przewodnik po okolicach Krakowa" (Kraków 1909), a także z zapisów odręcznej "Kroniki Szkoły jednoklasowej, pospolitej, etatowej w Czyżynach od roku 1876". Zdarzenia lat 30-tych i następnych opieram na moich osobistych spostrzeżeniach pamięciowych i częściowych notatkach, zaręczając o ich wiarygodności. Skromna moja publikacja ukazuje się dzięki znanej mi osobiście od dziecięcych Jej lat Pani dr med. Barbarze Salwińskiej-Ciećkiewicz, która przysporzyła tu szereg informacji istotnych dla dziejów Czyżyn z okresu okupacji i po zakończeniu II wojny światowej oraz udostępniła zdjęcia. Wyciąg z "Kroniki Szkoły" w Czyżynach w odpisie z oryginału użyczył mi przyjaciel mgr Tadeusz Korzeń.
Obojgu najserdeczniej dziękuję.

Wstęp.
     Na współczesnym planie miasta Krakowa, w granicach powstałej po roku 1949 dzielnicy Nowa Huta, widnieje nazwa miejscowości CZYŻYNY. W odróżnieniu od licznych osiedli wzniesionych w miarę rozbudowy dzielnicy i oznaczonych wyraźnie jako "osiedle" np. os. Kolorowe, Teatralne, Wandy, Sportowe, Słoneczne i wiele innych, nazwy Czyżyny nie poprzedza określenie "osiedle", podobnie jak sąsiednich Rakowic, Bieńczyc, Mogiły itd. Są to nazwy podkrakowskich do niedawna wsi, włączonych do obszaru Krakowa w czasie i po II wojnie światowej.
     Niniejszy historyczno-monograficzny szkic traktujący o Czyżynach, aktualnie znikających wręcz z mapy terenu, gdy ich substancję wypiera zabudowa nowoczesnych bloków mieszkalnych, układów komunikacyjnych i infrastruktury nowej dzielnicy - ma na celu zachowanie obrazu tej jednostki administracyjnej (gminy i gromady) zwłaszcza do lat 50-tych XX wieku z możliwą do "zatrzymania w kadrze" topografią, mieszkańców, zdarzeń a w pewnym stopniu także folkloru.
     Czyżyny, jako miejscowość, nie doczekały się dotąd, poza krótkimi wzmiankami w przewodnikach po ziemi krakowskiej, obszerniejszej publikacji o charakterze rysu historycznego - jest to więc pierwsza próba ukazania dziejów miejscowości leżącej przy jedynym na lewym brzegu Wisły dawnym szlaku z królewskiego Krakowa. Prowadził on na wschód do Mogiły z przedhistorycznym Kopcem Wandy i do klasztoru mogilskiego O. O. Cystersów, do którego jako pątnicy podążali władcy dawnej Polski.
     W istocie bowiem nie dysponujemy materiałem historycznym dotyczącym zarania dziejów początkowo zapewne osady, a z czasem wsi o nazwie Czyżyny. Zalewiska pradoliny Wisły, tu i ówdzie osuszone bagna i łąki w wyobraźni dają obraz rozległych włości wokół średniowiecznego Krakowa i ich nadań na rzecz możnych, rycerstwa i Kościoła.
     W roku 1222 w Mogile osadzeni zostali Cystersi, dzięki którym powstaje droga łącząca ich siedzibę z Krakowem. Odtąd można mówić o przeobrażeniach okolicy - m.in. o początkach osadnictwa, a "wyborny gościniec" mogilski staje się osnową dziejów Czyżyn.

Zacznijmy więc "ab ovo" - od początku.
poprzednia :[   1   2   3   4   5   6   7   ]: następna


: Reklama : Patronat : Autorzy : Copyright 2004 - 2009 © NHMZ : v3.3 :